Śmierć papieża rozpoczyna w Watykanie dziewięciodniowy okres żałoby, znany jako Novemdiales. W 2024 roku papież Franciszek zmodyfikował ceremonie związane z pogrzebem. Zdecydował m.in. o tym, by podczas obrzędów po jego śmierci jego ciało nie było wystawione na katafalku, lecz w zamkniętej trumnie. Chciał zostać pochowany w rzymskiej Bazylice Matki Bożej Większej, a nie w Bazylice Świętego Piotra.
Po śmierci papieża, za murami Watykanu rozpoczyna się proces wyboru nowego zwierzchnika Kościoła. Konklawe, czyli zgromadzenie kardynałów, musi zostać zwołane nie wcześniej niż 15 i nie później niż 20 dni po śmierci papieża. W 2025 roku będzie miało miejsce między 5 a 10 maja.
O co chodzi w konklawe?
W dniu rozpoczęcia konklawe kardynałowie odprawiają rano mszę świętą. Po niej kardynałowie zostaną zamknięci w Kaplicy Sykstyńskiej. W trakcie wyboru wszelki kontakt ze światem zewnętrznym jest zabroniony. Surowe zasady mają zapobiec ujawnieniu najmniejszych szczegółów głosowania zarówno w trakcie konklawe, jak i po nim. Nad każdym kto przerwie milczenie, wisi groźba ekskomuniki, czyli wyłączenia ze wspólnoty.
Proces wyboru odbywa się według starożytnego rytuału. Pierwszego dnia konklawe przeprowadzane są dwa głosowania (rano i po południu). Od drugiego dnia konklawe dwie tury głosowania odbywają się rano i dwie po południu. Kandydat na nowego papieża musi uzyskać większość dwóch trzecich głosów.
Karta do głosowania jest prostokątna. W górze widnieją słowa „Eligio in summum pontificem” (Wybieram na najwyższego kapłana). Poniżej znajduje się miejsce na imię i nazwisko wybranej osoby. Kardynałowie powinni napisać imię w sposób uniemożliwiający ich identyfikację i złożyć kartę.
Po oddaniu głosów karty są mieszane, liczone i otwierane. Podczas liczenia kart jeden ze skrutatorów wymienia nazwiska kardynałów, którzy otrzymali głosy. Każdą kartkę przebija igłą – poprzez napis „Eligio” – umieszczając wszystkie karty na jednej nitce. Po każdym nieudanym głosowaniu z komina Kaplicy Sykstyńskiej unosi się czarny dym, informując o braku decyzji.
Co w wyborze nowego papieża zmienił Polak?
Jeżeli po trzech dniach głosowania nikt nie uzyska większości dwóch trzecich, głosowanie zostaje zawieszone na jeden dzień, aby umożliwić kardynałom przerwę na modlitwę i nieformalną dyskusję.
Po rozpoczęciu konklawe kardynałowie jedzą, głosują i śpią w zamkniętych pomieszczeniach do czasu wyboru nowego papieża. Nie wolno im się kontaktować się ze światem zewnętrznym. Wyjątkiem jest nagły przypadek medyczny.
Na konklawe mogą wejść lekarze, księża spowiednicy oraz personel sprzątający. Wszyscy muszą zobowiązać się do przestrzegania tajemnicy i do nieużywania sprzętu rejestrującego dźwięk i obraz.
Jan Paweł II zmienił regulamin konklawe, aby papież mógł ostatecznie (po 12 dniach) zostać wybrany zwykłą większością głosów. Jednak Benedykt XVI cofnął decyzję Polaka i obecnie wymagana jest większość dwóch trzecich.
Kiedy jeden z kandydatów uzyska wymaganą większość, zadaje się mu pytanie, czy akceptuje wybór. Po wyrażeniu zgody nowy papież zostaje zapytany: „Jakim imieniem chcesz być nazywany?" Po udzieleniu odpowiedzi z balkonu Bazyliki św. Piotra na placu rozbrzmiewa tradycyjny komunikat: „Habemus papam!”, czyli „Mamy papieża!”
Czytaj też:
Ceny noclegów w Rzymie skoczyły nawet o 400 proc. Za późno na tanie rezerwacje