Główny Urząd Statystyczny (GUS) podał nowe wyliczenia dotyczące koszyka inflacji. Wiadomo już, które produkty drożeją obecnie w Polsce najszybciej, a których wzrost cen nieco przyhamował. O wynikach GUS pisze Polski Instytut Ekonomiczny (PIE).
Zmiany w koszyku inflacji
W 2024 r. udział wydatków na żywność i nośniki energii w koszyku konsumenckim znacząco spadł, odwracając trend z poprzednich lat, gdy ich ceny rosły, zwiększając wagę w budżetach domowych. W rezultacie inflacja, liczona według nowej struktury koszyka, okazała się niższa, a jego skład coraz bardziej przypomina ten sprzed pandemii. W czasie COVID-19 ograniczone wydatki na usługi zwiększyły znaczenie żywności w budżetach domowych, jednak teraz następuje powrót do wcześniejszych wzorców konsumpcji.
Rosną wydatki na transport, rekreację i kulturę, a maleje znaczenie kosztów związanych z żywnością i mieszkaniem. W szczególności transport zyskał 1,8 pkt proc., głównie dzięki wzrostowi sprzedaży samochodów, a rekreacja i kultura wzrosły o 0,8 pkt proc. Jednocześnie udział żywności i napojów bezalkoholowych spadł do 25,9 proc., czyli o 1,8 pkt proc. w porównaniu do 2023 r.
Wielka część budżetu domowego przeznaczana na jedzenie
Zaktualizowany w marcu przez GUS koszyk inflacyjny, dostosowuje go do zmian w wydatkach gospodarstw domowych w 2024 r. Na tej podstawie skorygowano inflację za styczeń, obniżając ją o 0,4 pkt proc.—to największa taka zmiana od 20 lat. Co roku wagi w koszyku są modyfikowane, jednak zazwyczaj ich wpływ na inflację jest niewielki. Wyjątkiem był 2022 r., gdy rewizja podniosła inflację z 9,2 do 9,4 proc.
Choć udział wydatków na żywność maleje, Polacy wciąż przeznaczają na nią więcej niż mieszkańcy bogatszych krajów UE. Według Eurostatu stanowi ona 19 proc. budżetu przeciętnego gospodarstwa domowego w Polsce, podczas gdy średnia dla UE to 16,4 proc. W Rumunii sięga 28,3 proc., a w Niemczech i Austrii wynosi odpowiednio 13 i 12,1 proc. Pokazuje to, że wraz ze wzrostem dochodów większa część budżetu przeznaczana jest na inne potrzeby, takie jak transport, usługi czy rekreacja.