Szmaty bawełniane, ścier drzewny i celuloza to składniki specjalnego papieru banknotowego, z którego zrobione są polskie pieniądze.
Jak wynika z badań Banco de la Republica de Columbia, trwałość banknotu o niskim nominale trwa około 10 miesięcy. Inne źródła podają, że standardowa wytrzymałość banknotów szacowana jest na 4000 podwójnych zgięć, zanim banknot ulegnie przedarciu.
Ile gotówki jest w Polsce w obiegu?
Polacy chętnie posługują się gotówką, co dodatkowo sprzyja niszczeniu banknotów. W I kwartale 2024 roku wartość gotówki osiągnęła 380,7 mld zł i była najwyższa od wybuchu wojny w Ukrainie, gdy Polacy masowo wyjmowali pieniądze z rachunków w obawie przed eskalacją konfliktu. Wtedy gotówka w obiegu osiągnęła wartość 389,4 mld zł.
Banknotem, którego najwięcej znajduje się w obiegu, jest ten z Władysławem II Jagiełłą (100 zł). Na koniec marca na rynku było 1,475 mld sztuk tego banknotu. Pozostałych banknotów jest znacznie mniej:
- 200 zł – 864 mln sztuk,
- 50 zł – 210 mln sztuk,
- 10 – 215 mln sztuk.
Najrzadziej spotykanym banknotem na polskim rynku jest ten o nominale 500 zł, którego na koniec marca w obiegu było 76,6 mln. Co ciekawe, drugim najmniej spotykanym banknotem jest, 20 zł – tylko 155,4 mln sztuk.
Co zrobić ze zniszczonym banknotem?
Zużyte lub uszkodzone banknoty można wymienić w kasie dowolnego banku na terenie Polski, ale nie może być podejrzeń co do ich autentyczności, musi istnieć możliwość rozpoznania ich wartości nominalnej i ponad 45 proc. jego pierwotnej powierzchni jest zachowane w jednym fragmencie. Jeżeli banknot ma od 45 do 75 proc. zachowanej powierzchni, zostanie wymieniony za połowę jego wartości nominalnej. W ponad 75 proc. albo w 100 proc. przy jednoczesnym przerwaniu go na nie więcej niż 9 części – banknot zostanie wymieniony za pełną wartość nominalną.
Mogą to być banknoty m.in.: postrzępione, naddarte, podklejone, przerwane, nadmiernie zabrudzone, zaplamione, odbarwione, z umieszczonymi na nich trwałymi napisami, nadrukami, rysunkami lub innymi znakami. Każdy może również zwrócić się z wnioskiem o wymianę banknotów bezpośrednio do centrali NBP, bez pośrednictwa banku. W tym przypadku jednak łączna wartość banknotów nie może przekroczyć kwoty 2 tys. zł.