Definicja darowizny to „nieodpłatne przekazanie korzyści majątkowej, takiej jak pieniądze, biżuteria, elektronika czy inne wartościowe przedmioty” – tyle ma do powiedzenia Kodeks cywilny (art. 888 § 1).
Przepisy przewidują jednak zniesienie podatku od darowizny od najbliższej rodziny a także kwoty wolne od podatku, zależne od stopnia pokrewieństwa między darczyńcą a obdarowanym. Limity te dotyczą sumy darowizn od jednej osoby w okresie pięciu lat.
Grupa zerowa może odetchnąć
Urzędy Skarbowe nieustannie szukają darowizn przekazywanych nieformalnie, bez zachowania odpowiednich procedur – takich jak komunia. A mają prawo analizować darowizny z ostatnich pięciu lat i przez tyle czasu trzeba trzymać w domu dokumentację, która ich dotyczy. Niedopełnienie obowiązku zgłoszenia przekroczenia limitu w ciągu sześciu miesięcy może skutkować nie tylko maksymalną stawką podatku, ale także dodatkowymi karami.
Darowizna w najbliższej rodzinie dla osób z zerowej grupy podatkowej uprawnia do zwolnienia z podatku. Jeśli w 2024 roku wysokość darowizn przekroczy kwotę 36 120 zł w przeciągu ostatnich 5 lat od danej osoby z zerowej grupy podatkowej, konieczne jest jej zgłoszenie do właściwego urzędu skarbowego oraz dokładne udokumentowanie tej darowizny. Te same progi obowiązują w 2025 roku.
Kto jest w zerowej grupie podatkowej?
- małżonek,
- syn, córka, wnuki, prawnuki, czyli zstępni,
- matka, ojciec, dziadkowie, czyli wstępni,
- rodzeństwo,
- ojczym,
- macocha.
Warunkiem jest zgłoszenie darowizny na formularzu SD-Z2 w ciągu sześciu miesięcy oraz, w przypadku pieniędzy, udokumentowanie ich otrzymania przelewem bankowym lub przekazem pocztowym (art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn).
Znajomi i chrzestni to inna grupa podatkowa
W przypadku darowizn od dalszej rodziny (wujków, kuzynów, przyjaciół), konieczne może być prześledzenie sumy przekazanych środków. Jeśli wartość przekroczy limit, nadwyżka podlega opodatkowaniu według skali podatkowej przypisanej do danej grupy pokrewieństwa:
- wujkowie, ciotki, kuzyni, szwagrowie – kwota wolna to 27 090 zł,
- osoby niespokrewnione, takie jak znajomi czy sąsiedzi – kwota wolna wynosi 5733 zł.
Jak obliczyć podatek od prezentu?
Jeśli wartość darowizny przekroczy kwotę wolną od podatku, nadwyżka jest opodatkowana według skali podatkowej, w której stawki różnią się w zależności od grupy podatkowej:
Grupa I:
- 3 proc. od nadwyżki do 11 833 zł,
- 355 zł + 5 proc. nadwyżki dla kwot od 11 833 zł do 23 665 zł,
- 946,60 zł + 7 proc. nadwyżki powyżej 23 665 zł.
Grupa II:
- 7 proc. dla nadwyżki do 11 833 zł,
- 828,40 zł + 9 proc. nadwyżki dla kwot od 11 833 zł do 23 665 zł,
- 1893,30 zł + 12 proc. nadwyżki powyżej 23 665 zł.
Grupa III:
- 12 proc. dla nadwyżki do 11 833 zł,
- 1420 zł + 16 proc. nadwyżki dla kwot od 11 833 zł do 23 665 zł,
- 3313,20 zł + 20 proc. nadwyżki powyżej 23 665 zł.
Portal Interia.pl podaje przykład: jeśli wujek (grupa II) podaruje dziecku 30 000 zł, nadwyżka ponad kwotę wolną (27 090 zł) to 2910 zł. Podatek wyniesie 7 proc. od 2910 zł, czyli 203,70 zł.
6000 zł darowizny od osoby niespokrewnionej (grupa III) przekracza limit 5733 zł o 267 zł, co przy stawce 12 proc. daje podatek w wysokości 32,04 zł.
Czas na zgłoszenie wartości prezentów do Urzędu skarbowego to 6 miesięcy. Niezgłoszenie darowizny skutkuje tym, że prezent podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Stawki wahają się od 3 do 20 proc. od tej części darowizny, która przekracza kwotę wolną od podatku, czyli 30 tys. zł.
Czytaj też:
Bilety, warsztaty, lekcje – co i za ile w 2025 roku dać dziecku na komunię?