W 2023 r. w Polsce bezpośrednio z pacjentami pracowało 423 tys. osób, wynika z danych Polskiego Instytutu Ekonomicznego (PIE). Chociaż liczba lekarzy stale wzrasta, to nie można tego samego mówić o pielęgniarkach i pielęgniarzach, których niedługo może zacząć brakować w personelu medycznym.
Średnia wieku pielęgniarek coraz wyższa
Odsetek pielęgniarek powyżej 50. roku życia wśród osób bezpośrednio pracujących z pacjentami znacząco wzrósł. W 2023 r. aż 59 proc. pielęgniarek należało do tej grupy wiekowej, co oznacza wzrost o 6 punktów procentowych w porównaniu do 2019 r., kiedy odsetek ten wynosił 53 proc. W liczbach bezwzględnych grupa ta rozrosła się z 114 tys. do 128 tys. pracowników.
Warto zaznaczyć, że zmiany te odróżniają się od trendów obserwowanych w strukturze wiekowej lekarzy. W tej grupie zawodowej udział osób powyżej 50. roku życia nieznacznie zmalał, przechodząc z poziomu prawie 52 proc. do 50,4 proc. Wynika z tego, że zawód pielęgniarki starzeje się szybciej niż zawód lekarza, co może rodzić wyzwania związane z zapewnieniem odpowiedniej liczby młodszych pracowników medycznych w przyszłości.
Wiele pielęgniarek nie pracuje bezpośrednio z pacjentami
W 2023 r. aż 31 proc. osób uprawnionych do wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej nie pracowało bezpośrednio z pacjentami. W przypadku zawodu pielęgniarki różnica między liczbą osób posiadających formalne kwalifikacje a liczbą aktywnie pracujących w tej roli wyraźnie się powiększyła – w latach 2019–2023 wzrosła z 84 tys. do 99 tys. W 2023 r. liczba osób z prawem do wykonywania zawodu pielęgniarki wyniosła 315 tys., co oznacza wzrost o 17,6 tys. w stosunku do 2019 r., wynika z danych PIE.
Pomimo wyzwań związanych ze starzeniem się kadry i ograniczonym przyrostem liczby aktywnie pracujących pielęgniarek, wskaźnik dostępności pielęgniarek na 10 tys. mieszkańców w Polsce wzrósł. Według danych GUS, w 2023 r. przypadało średnio 57,4 pielęgniarek na 10 tys. mieszkańców, w porównaniu do 55,8 pielęgniarek w 2019 r. Ten wzrost może wskazywać na poprawę efektywności w zatrudnianiu pielęgniarek lub lepsze wykorzystanie zasobów kadrowych, mimo trudnej struktury wiekowej w tej grupie zawodowej. Niestety, wpływ na taki stan rzeczy ma też zapewne fatalna sytuacja demograficzna Polski i jej wyludnianie.