Nowe zasady kontroli L4 to wynik prac nad projektem ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Najważniejsza zmiana to precyzyjne określenie czym jest "praca zarobkowa" oraz "aktywność niezgodna z celem zwolnienia od pracy". Na zwolnieniu pojawi się także informacja czy w czasie jego trwania chory może pracować u innego pracodawcy.
Obecnie jeśli dana osoba jest zatrudniona u trzech pracodawców, na tych trzech pracodawców musi być wystawione zwolnienie. – Jeśli ubezpieczony ma wystawione zwolnienie na jeden stosunek prawny, a na drugi nie ma i posiada zwykłe zaświadczenie informujące o tym, że może wykonywać pracę określonego rodzaju, takie zaświadczenie nie jest respektowane przez ZUS – zwraca uwagę Klemba. Spór o prawo do zasiłku trafia do sądu.
Co to są czynności incydentalne w prawie?
Zmiany w prawie mają służyć ochronie praw osób ubezpieczonych, którzy podczas choroby wykonują – jak to ujęto w projekcie – niezbędne czynności incydentalne, wynikające z "istotnych okoliczności". Ministerstwo tłumaczy, że chodzi o "podjęcie czynności, której zaniechanie mogłoby prowadzić m.in. do znacznych strat finansowych dla pracodawcy czy kontrahenta". Prawniczka nie ma złudzeń: – Nadal będą spory chociażby o to, czym są "czynności incydentalne", o których mowa w nowych przepisach. Jakiego rodzaju to czynności? Jaka jest dopuszczalna ilość tych czynności? Jak ZUS będzie rozumiał "istotne okoliczności", które miałyby uzasadniać owe czynności? – argumentuje.
Kadra medyczna do poprawki
Zmiany dotkną też lekarzy orzeczników. Nie będą już pracować w trzyosobowych składach. Po zmianach wystarczy jeden lekarz, także bez tytułu specjalisty. Orzecznicy będą mogli pracować zarówno na umowę o pracę, jak i na podstawie kontraktów cywilnoprawnych. Wyjątek będą stanowili główny lekarz orzecznik, naczelny lekarz ZUS oraz lekarze inspektorzy, którzy będą zatrudniani wyłącznie na umowach o pracę. W 2023 roku ZUS przeprowadził ponad 450 tysięcy kontroli. W ich wyniku zakwestionowano 29 tysięcy zwolnień na kwotę ponad 29 mln zł.