Kodeks pracy oferuje pracownikom również możliwość wzięcia dni wolnych bez komunikowania tego faktu pracodawcy z wyprzedzeniem. W takich przypadkach niemal zawsze pracodawca będzie musiał udzielić nam wolnego. O wolnych dniach, jakie możemy wykorzystać w ostatniej chwili informuje forsal.pl.
Urlop na opiekę nad dzieckiem
W związku ze zbliżającym się świętem Bożego Ciała przypadającym na czwartek 19 czerwca, wielu pracowników planuje długi weekend, wykorzystując urlop wypoczynkowy na piątek 20 czerwca. W takich okresach częstym problemem staje się odmowa udzielenia urlopu przez pracodawcę. W odpowiedzi niektórzy pracownicy korzystają z uprawnień do zwolnień od pracy, których pracodawca nie może odmówić, np. w przypadku opieki nad dzieckiem.
Zgodnie z art. 188 Kodeksu pracy, pracownik wychowujący co najmniej jedno dziecko do 14. roku życia ma prawo do zwolnienia od pracy w wymiarze 2 dni lub 16 godzin w roku kalendarzowym. Pracodawca nie ma możliwości odmowy udzielenia takiego zwolnienia, a wniosek pracownika jest dla niego wiążący, niezależnie od terminu jego złożenia. Odmowa może zostać uznana za wykroczenie i podlegać karze grzywny w wysokości od 1000 zł do 30 000 zł.
Urlop z powodu siły wyższej
W ostatnim czasie coraz większym zainteresowaniem pracowników cieszy się zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej. Przysługuje ono w wymiarze 2 dni lub 16 godzin rocznie i przeznaczone jest na nagłe, pilne sprawy rodzinne wywołane chorobą lub wypadkiem, które wymagają natychmiastowej obecności pracownika. Pracodawca nie ma prawa odmówić udzielenia tego zwolnienia ani żądać dowodów potwierdzających wystąpienie siły wyższej. W praktyce oznacza to, że pracownik może skorzystać z tego uprawnienia w sposób trudny do zweryfikowania, zachowując prawo do połowy wynagrodzenia za czas nieobecności.
Warto przy tym odróżnić zwolnienie z powodu siły wyższej od tzw. urlopu na żądanie, który choć stanowi część urlopu wypoczynkowego (do 4 dni rocznie), nie może być wykorzystany bez zgody pracodawcy. Nawet jeśli pracownik zgłasza żądanie urlopu poza planem urlopów, pracodawca ma prawo odmówić jego udzielenia. Samowolne rozpoczęcie takiego urlopu bez zgody może zostać uznane za ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych, co potwierdził Sąd Najwyższy m.in. w wyrokach z 2008 i 2009 roku (sygn. akt II PK 26/08 oraz II PK 123/09).