Polski Instytut Ekonomiczny (PIE) opublikował badania CBOS przeprowadzone w grudniu 2024 r., z których wynika, że nie czujemy się sprawiedliwie osądzani przez sądy. Większość osób uważa również, że nierówności społeczne w naszym kraju są znaczące. Jednak odsetek osób tak uważających spadł względem ubiegłego roku.
Polacy nie wierzą sądom, ale uważają, że społeczeństwo się bogaci
Według badania CBOS z grudnia 2024 r. większość Polaków nie postrzega kraju jako miejsca równości społecznej. Aż 69 proc. ankietowanych uważa, że nie wszyscy są równi wobec prawa, 76 proc. twierdzi, że brakuje równości szans, a 66 proc. sądzi, że państwo nie zapewnia obywatelom godnego poziomu życia. W porównaniu do badań z 2010 i 2017 r. odsetek osób wierzących w równość społeczną spadł, z wyjątkiem przekonania, że Polska gwarantuje przyzwoity standard życia – tu zanotowano wzrost o 5 punktów procentowych względem 2017 r.
Jednocześnie coraz mniej Polaków dostrzega drastyczne różnice między bogatymi a biednymi – obecnie taką opinię podziela 75 proc. badanych, co oznacza spadek o 11 punktów procentowych w stosunku do 2017 r. i o 16 punktów w porównaniu do 2010 r. Podobny trend widać w ocenach dotyczących nierówności płac oraz przekonaniu, że rząd powinien aktywnie zmniejszać różnice dochodowe.
Duże nierówności nie oznaczają społecznej chęci na politykę socjalną
PIE tłumaczy również, że tolerancja dla nierówności społecznych zależy w dużej mierze od uwarunkowań kulturowych. W krajach OECD ludzie mniej akceptują nierówności wynikające z przypadku niż w państwach spoza tej organizacji. Może to wynikać z faktu, że w mniej rozwiniętych krajach szczęście odgrywa większą rolę w awansie społecznym. Niezależnie od miejsca, ankietowani jako główną przyczynę nierówności wskazują rodzinę i dziedziczenie majątku.
Jednak źródła nierówności różnią się w zależności od poziomu rozwoju kraju. W państwach spoza OECD dużą rolę przypisuje się działalności przestępczej, podczas gdy w bogatszych krajach częściej wymienia się ryzyko i egoizm. Co ciekawe, rosnące nierówności nie przekładają się na większe poparcie dla polityk redystrybucyjnych.