To ważna informacja dla społeczności ukraińskich uchodźców, ponieważ specustawa „o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa” zakłada m.in. automatyczną legalizację pobytu, dostęp do rynku pracy, prawo do świadczeń rodzinnych, dostęp do edukacji, pomoc socjalną, opiekę zdrowotną oraz możliwość prowadzenia działalności gospodarczej.
Jej działanie w Polsce rząd chce przedłużyć do 4 marca 2026 roku, ale Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji pracuje obecnie nad ograniczeniem przywilejów dla Ukraińców.
Do czego mają prawo ukraińscy uchodźcy?
Przez kolejne dziewięć miesięcy uchodźcy z Ukrainy będą mieli w Polsce dostęp do czterech rodzajów wsparcia:
- świadczeń rodzinnych (w tym zasiłek na dziecko, becikowego, zasiłku pielęgnacyjnego),
- świadczenia wychowawczego 800+ w połączeniu z nauką dziecka w polskiej szkole,
- programu „Dobry Start” 300+ (wyprawka szkolna),
- dopłat żłobkowych.
Wojenni uciekinierzy z Ukrainy mają też dostęp do usług medycznych na takich samych zasadach jak polscy obywatele.
Od 2022 roku Ukraińcy założyli w Polsce 89 tys. firm. To głównie jednoosobowe działalności gospodarcze (77,7 tys.), ale także 11,3 tys. spółek. W 2024 roku co ósmy nowy przedsiębiorca w Polsce pochodził z Ukrainy.
Ochrona czasowa to nie status uchodźcy
Według najnowszych danych Eurostatu, na koniec marca 2025 roku w Polsce przebywało 997 120 Ukraińców objętych ochroną czasową. W całym Unii Europejskiej przebywało 4,26 mln obywateli Ukrainy, z czego prawie połowa w Polsce.Dodatkowo 462 000 obywateli Ukrainy ma aktualnie ważne zezwolenia na pobyt czasowy (np. ze względu na pracę), a 92 000 posiada zezwolenia na pobyt stały lub jest rezydentem długoterminowym UE.
To nie przypadek, że w Polsce jest aż tylu uciekinierów z Ukrainy. Zgodnie z raportem Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR), obrazującego trendy w połowie 2024 roku, aż 69 proc. uchodźców i osób poszukujących innej formy ochrony międzynarodowej na świecie mieszkało w krajach sąsiadujących z ich własnym krajem.
Polska Fundacja im. Roberta Schumana na swojej stronie zamieściła informację, że z prawnego punktu widzenia nawet ci Ukraińcy, którzy uciekli do Polski po wybuchu wojny nie są uchodźcami. Dzięki specustawie są objęci tak zwaną ochroną czasową.
Czytaj też:
Ukraińskiej będzie dużo mniej. Wracają unijne cła na żywność z Kijowa