Kradzież pieniędzy z konta. Co trzeba zrobić by je odzyskać?

W 2024 roku w Polsce zgłoszono ponad 334 tys. nieautoryzowanych transakcji, na łączną kwotę 500 mln złotych – obliczyło Stowarzyszenie Stop Bankowemu Bezprawiu.

Ale banki dysponują zaawansowanymi systemami bezpieczeństwa i właśnie dlatego – zgodnie z prawem – muszą ponosić odpowiedzialność za większość nieautoryzowanych transakcji, do których dochodzi na kontach klientów.

Nieautoryzowana transakcja szansą na odzyskanie pieniędzy

Zgodnie z definicją zawartą w ustawie o usługach płatniczych, nieautoryzowaną transakcją jest każda operacja, na którą użytkownik nie wyraził zgody. To przelew, wypłata, płatność kartą czy kodem BLIK, której konsument nie zainicjował, nie zatwierdził, ani nie zamierzał dokonywać.

Nie ma przy tym znaczenia, czy ofiara kliknęła w link, udostępniła dane nieświadomie, czy została zmanipulowana przez oszusta.

W jakich okolicznościach bank zwróci pieniądze?

Zgodnie z art. 46 ustawy o usługach płatniczych, jeśli klient zgłosi nieautoryzowaną transakcję, dostawca usług płatniczych – czyli zazwyczaj bank – musi niezwłocznie zwrócić kwotę tej transakcji.

Najczęściej obowiązek ten powinien zostać wykonany najpóźniej do końca następnego dnia roboczego po zgłoszeniu. Zwrot środków powinien obejmować pełną kwotę transakcji oraz przywrócenie salda konta do stanu sprzed jej wykonania. To nie oznacza jednak, że bank nie zbada czy transakcja jest rzeczywiście wykonana bez wiedzy klienta. Zbada.

Aby otrzymać zwrot pieniędzy, bank musi być pewien, że klient dochował staranności, do której się zobowiązał podpisując umowę z bankiem.

Choć prawo stoi po stronie konsumenta, są sytuacje, w których bank nie odda środków. Dotyczy to przede wszystkim przypadków rażącego niedbalstwa: zapisanie PIN-u na karcie, pozostawienie telefonu z aktywną aplikacją bankową bez zabezpieczenia, przekazanie danych do logowania osobie trzeciej. Ale to bank musi udowodnić, że doszło do rażącego niedbalstwa lub działania umyślnego. Sam fakt, że klient dał się oszukać, nie jest wystarczający.

Konkretne kroki do wykonania:

• Natychmiastowe zgłoszenie sprawy do banku – przez infolinię a także dodatkowo na piśmie lub przez bankowość elektroniczną.
• Zablokowanie karty, aplikacji, dostępu do bankowości.
• Zgłoszenie sprawy na policję – nie jest to krok obowiązkowy, ale może przyspieszyć postępowanie.
• Zachowanie dowodów – zrzutów ekranu, wiadomości, numerów telefonów oszustów, korespondencji z bankiem.

Jeśli bank odmówi zwrotu pieniędzy, pozostaje zgłoszenie do Rzecznika Finansowego, Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK), lub do sądu (wydział cywilny).