Zapłać, bo nie znikną. Poznaj długi, które się nigdy nie przedawniają

Długiem jest wszystko to, czego może od dłużnika żądać osoba uprawniona, czyli wierzyciel. Najczęściej są to pieniądze.

Na koniec 2024 roku długi miało około 2,5 miliona Polaków, a łączna kwota tego zadłużenia to 84,7 miliardów złotych – wynika z raportu BIG InfoMonitor. W tej kwocie mieszczą się niespłacone kredyty, pożyczki, rachunki oraz inne zobowiązania finansowe.

Zadłużenie Polaków przekracza rozsądne granice

Nie owijając w bawełnę, zadłużenie Polaków jest ogromne. Kwota długu przekroczyła już roczny koszt programu 800 plus, który wynosi „tylko” 70 mld zł. Za zadłużenie Polaków można byłoby też kupić ponad 151 tys. 40-metrowych mieszkań jeśli przyjmiemy średnią cenę za m kw. na poziomie 14 tys. zł.

Tylko w ciągu roku kwota zadłużenia Polaków zwiększyła się o niemal 1,2 miliarda złotych. Średnie zadłużenie przypadające na jedną osobę w grudniu 2024 roku wyniosło 33,4 tys. zł.

Największy dług do spłacenia ma 68-letni mężczyzna z województwa lubelskiego zalegający na ponad 92 miliony złotych.

Osoby, które mają największy problem ze spłacaniem swoich długów to głównie ludzie między 35 a 54 rokiem życia. W grupie tej jest 1,2 mln zadłużonych, a ich łączny dług to prawie 48 mld zł.

Kiedy długi się przedawniają?

Przedawnienie długu jest możliwe tylko w określonych i rzadko występujących sytuacjach. Zgodnie z polskim prawem i po zmianach wprowadzonych w maju 2018 roku długi przedawniają się po sześciu latach (na przykład pożyczki prywatne). W większości przypadków termin przedawnienia wynosi jednak trzy lata (na przykład kredyty bankowe, pożyczki, zaległy czynsz, umowy wynikające z działalności gospodarczej).

Jednak roszczenia potwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu przedawniają się dopiero po sześciu latach, nawet jeśli termin przedawnienia długu teoretycznie był krótszy. Kolejna zła wiadomość jest taka, że każda czynność egzekucyjna podejmowana przez komornika przerywa bieg przedawnienia.

Które długi się nie przedawniają?

Są jednak długi, które bez względu na upływ czasu muszą być spłacone, bo się nie przedawniają:

• dług wobec Funduszu Alimentacyjnego,
• roszczenia o alimenty na dziecko lub dla współmałżonka,
• roszczenia wynikające z prawa własności nieruchomości (na przykład kiedy z nieruchomości korzystała osoba do tego nieuprawniona),
• zniesienie współwłasności rzeczy (na przykład współwłaściciel auta może żądać zniesienia współwłasności w dowolnym momencie),
• roszczenia niemajątkowe na przykład o ochronę dóbr osobistych (w przypadku naruszenia dobrego imienia lub bezprawnego wykorzystania wizerunku),
• roszczenia o naprawienie szkody jądrowej na osobie ze względu na długotrwałe skutki ekspozycji na promieniowanie.

Sztuczki komorników, o których warto wiedzieć

Warto wiedzieć, że sprzedaż długu przez wierzyciela nie wpływa na okres jego przedawnienia. To ważna informacja dla dłużników, którzy mogą nie być świadomi, że zmiana wierzyciela nie zmienia podstawowych zasad przedawnienia długu. Przewidziany prawem termin się nie skraca, ani nie wydłuża z tego powodu.

Jednak pozew, egzekucja, uznanie długu, mediacja – każda taka czynność zaczyna bieg od nowa, dlatego warto się zastanowić nad odpowiedzią na wezwanie do spłacenia długu. Nawet odmowa może być potraktowana jako przyznanie się, że dług istnieje.

Policja nie szuka dłużników, ponieważ długi i ich niespłacanie nie jest objęte odpowiedzialnością karną. Jednak policja będzie poszukiwać dłużnika, a nawet wystawi za nim list gończy, jeżeli okaże się, że dłużnik pozbywa się majątku objętego egzekucją komorniczą, posługuje się fałszywymi danymi podczas zawierania umowy lub ukrywa majątek czy dochody.

Jeśli dłużnik spłaci dług, który już się przedawnił, nie ma możliwości ubiegania się o zwrot tych środków. To istotna informacja dla osób, które mogą rozważać spłatę starych zobowiązań.

Warto też wiedzieć, że niespłacenie zobowiązań skutkuje wpisami do różnych baz dłużników (BIK, rejestr BIG). Takie wpisy mogą znacząco utrudniać zaciąganie nowych zobowiązań finansowych, na przykład otrzymanie kredytu hipotecznego czy choćby sprzedaż ratalną.