Polska miała być w awangardzie państw, które nie męczą swoich obywateli nadmiernymi biurokratycznymi rygorami – tak zniesienie obowiązku meldunkowego zapowiadał w 2011 roku ówczesny premier Donald Tusk. Pomysł miał wejść w życie 1 stycznia 2016 roku, datę przesunięto na 2018 rok, aż wreszcie sprawa ucichła na dobre.
W 2025 roku meldunek wciąż obowiązuje zarówno Polaków, jak i przebywających w Polsce cudzoziemców. Ale już ponad milion osób zameldowało się czasowo lub na stałe wcale nie idąc osobiście do urzędu a po prostu online. W 2024 roku najwięcej osób zameldowało się online w lutym – dokładnie 17 021 osoby.
Meldunek obowiązkowy i wiadomo po co
Obowiązek meldunkowy ma przede wszystkim charakter ewidencyjny i administracyjny. Na tej podstawie tworzy się listy wyborców i planuje obwody szkolne. Meldunek to także kluczowa sprawa dla finansów i rozwoju lokalnych społeczności.
W Polsce część podatku PIT, który płacą mieszkańcy, trafia bezpośrednio do budżetu gminy, w której są zameldowani. Również wielkość rozmaitych subwencji zależym.in. od liczby ludności oraz specyficznych potrzeb regionu.
Kara za brak meldunku
Każda osoba, która przebywa pod określonym adresem, powinna być pod nim zameldowana na stałe lub czasowo. Nie można jednak być zameldowanym jednocześnie w kilku miejscach. Każdy obcokrajowiec, który przebywa w Polsce dłużej niż 30 dni, również powinien zgodnie z prawem zgłosić meldunek na pobyt czasowy lub stały pod określonym adresem.
Do meldunku online (gov.pl, zakładka "zamelduj się") potrzebny jest:
- Profil zaufany.
- Dokumenty potwierdzające prawo do lokalu (np. umowa najmu, odpis z księgi wieczystej).
- Zgoda właściciela mieszkania na piśmie oraz dokumentu potwierdzający prawo właściciela do lokalu jeżeli mieszkanie jest wynajmowane.
Można też od razu pobrać dokument zameldowania, który jest ważny tylko w formie elektronicznej i nie trzeba go drukować.
Chociaż meldunek jest w Polsce obowiązkowy, to przepisy prawa nie przewidują za jego brak żadnej kary. Zmiana w prawie nastąpiła w 2013 roku. Wcześniej za brak meldunku karano grzywną, naganą, lub nawet więzieniem. Zmiana prawa dotyczy jednak tylko Polaków. Cudzoziemcy, którzy nie są obywatelami państw członkowskich UE, EFTA i obywatelami Szwajcarii, nadal podlegają karze grzywny.