Rynek najmu w Polsce jest niewielki i rozdrobniony – wynika z raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego (PIE). A to źle. Oprócz małej skali, polski rynek najmu cechuje się dużym rozproszeniem i niskim poziomem profesjonalizacji.
W 2023 roku tylko 12,7 proc. polskich gospodarstw domowych mieściło się w wynajmowanym lokalu, co jest jednym z najniższych wskaźników w całej Unii Europejskiej. Słabiej od Polaków wypadają tylko Węgry (9,5 proc.) i Słowacja (6,4 proc.).
Wysokie ceny najmu mieszkania
Spośród 1,3 mln pomiotów wynajmujących w Polsce mieszkania około 1,1 mln osób wynajmuje je jako osoby prywatne. Niewielka skala prywatnego rynku najmu w Polsce przekłada się na względnie wysokie ceny.
Jak wskazali ekonomiści, w największych miastach Polski udział czynszu w wynagrodzeniu netto przekracza poziom 40 proc. i jest istotnym obciążeniem finansowym dla najemców.
Według szacunków PIE na rynku prywatnym, a więc poza zasobem gmin, znajduje się obecnie około 1,3 mln mieszkań na wynajem.
Rynek niebezpieczny dla wszystkich uczestników
Co ciekawe, według autorów raportu polskie regulacje rynku najmu są nieefektywne i nie dają należytego poziomu bezpieczeństwa ani najemcom, ani osobom wynajmującym swoje mieszkania:
- W polskim prawie brakuje formy umowy, która dawałaby równy poziom ochrony zarówno najemcom i wynajmującym.
- Brakuje efektywnych instrumentów egzekwowania istniejącego prawa najmu.
- Niewystarczająca i wciąż malejąca liczba mieszkań w zasobach gminnych.
- Niewydolny system prawny, który które uniemożliwia stronom skuteczną ochronę swoich interesów.
Największe problemy najemców dotyczą braku stabilizacji sytuacji mieszkaniowej i finansowej. Wpływają na to przede wszystkim krótkie okresy, na jakie zawierane są umowy najmu, nieprecyzyjne przepisy dotyczące zasad podnoszenia czynszu, a także fakt częstego łamania ustawowych warunków i okresów wypowiedzenia umowy.
Jedną z propozycji PIE, która będzie miała wpływ na poprawę sytuacji jest wprowadzenie rejestru umów najmu z uwzględnieniem istotnych cech wynajmowanych lokali, wysokości czynszu, lokalizacji i standardu mieszkania. W opinii ekspertów należy również powołać instytucje arbitrażowe do spraw związanych z najmem.
Czytaj też:
Jakie mieszkania wybierają Polacy? Najnowsze daneCzytaj też:
Co może być wkładem własnym na mieszkanie? Nie tylko pieniądze