WIBOR w ogniu TSUE. „Czarne chmury nad sektorem bankowym”

Rzecznik Generalny Trybunału Sprawiedliwości UE wydał dziś opinię w sprawie C-471/24, dotyczącej kredytów hipotecznych powiązanych ze stawką WIBOR. Według niego przepisy Dyrektywy 93/13 o nieuczciwych warunkach w umowach konsumenckich mają zastosowanie również w takich umowach. Co to może oznaczać dla kredytobiorców i banków?

WIBOR pod lupą TSUE

– Dziś ujawniona opinia Rzecznika TSUE ponownie zapowiada czarne chmury nad sektorem bankowym w Polsce – zauważa w rozmowie z portalem „InfoTuba.pl” mec. Agnieszka Sobczyk, radca prawny w Kancelarii Radców Prawnych K & L Legal Granat i Wspólnicy, która w 2024 roku uzyskała pierwszy wyrok ustalający wysokość raty w kredycie z sankcją kredytu darmowego, a także pierwszy grupowy wyrok stwierdzający nieważność kredytów frankowych. Prawniczka jest również zdobywczynią przyznawanej przez redakcję „Wprost” nagrody ShEO Awards w kategorii „Liderka w walce o prawa konsumentów”.

Wskazuje, że z przedstawionej opinii wynika, że WIBOR byłby wykluczony z badania abuzywności, gdyby był obligatoryjny bez względu na wolę stron.

– Skoro w Polsce ustawodawca nie zdecydował się na taki krok, badanie abuzywności jest możliwe. Kluczowe w takiej ocenie będzie wskazanie, kto go ustala oraz jaka była informacja o ryzyku stopy procentowej i jej konsekwencjach – tłumaczy prawniczka.

Dodaje, że nacisk na pełną i rzetelną informację w stosunkach z konsumentami nie stanowi novum, bo wielokrotnie przejawiał się już w orzeczeniach TSUE.

– Dziś dodatkowo postawiono akcent na możliwość oceny przez konsumenta, w oparciu o przekazane informacje, potencjalnego kosztu umowy dla jego budżetu. Znów zatem pełna i rzetelna informacja okazuje się kluczowym kierunkiem oceny przez sądy uczciwości umowy – zauważa ekspertka.

Co dalej w sprawie WIBOR?

Jeżeli opinia Rzecznika Generalnego TSUE zostanie potwierdzona w wyroku Trybunału, otworzy to konsumentom możliwość dochodzenia swoich praw w sądach. TSUE umożliwia polskim sądom stosowanie Dyrektywy 93/13 także w sprawach kredytów złotowych opartych o zmienną stawkę oprocentowania, nie tylko w przypadku kredytów frankowych.

Jednocześnie sama ocena ryzyka nie będzie ograniczać się wyłącznie do wskaźnika WIBOR czy sposobu jego ustalania – konsument będzie musiał wykazać, że w jego umowie nie otrzymał pełnej i zrozumiałej informacji o ryzyku zmian stóp procentowych.

Stanowisko Związku Banków Polskich

Tymczasem Związek Banków Polskich (ZBP), w przesłanym dziś redakcji stanowisku, podkreśla, iż TSUE potwierdził prawidłowość wyznaczania WIBOR-u.

– Rzecznik Generalny TSUE: WIBOR zgodny z prawem – mówi Tadeusz Białek, prezes ZBP.

Wskazuje, że Rzecznik TSUE poruszył także kwestię obowiązków informacyjnych, które banki realizowały w sposób prawidłowy.

Zdaniem ZBP, dzisiejsza opinia potwierdza, że sąd nie może badać metody ustalania wskaźnika WIBOR, gdyż wykracza to poza zakres Dyrektywy konsumenckiej 93/13. Ponadto bank ma obowiązek przekazać informacje o nazwie, administratorze i skutkach wzrostu wskaźnika na oprocentowanie kredytu – a te, jak podkreśla ZBP, były realizowane.

W ocenie ZBP dyrektywa nie zobowiązuje banku do bezpośredniego przekazywania informacji dotyczących metody wyznaczania wskaźnika. Informacje te – jak przypomina rzecznik – znajdują się w Rozporządzeniu BMR, a szczegółowe dane udostępnia administrator wskaźnika, czyli GPW Benchmark.